Arif Altunkaynak - Nusaybinim.com
Mardin Artuklu Üniversitesi (MAÜ) Edebiyat Fakültesi Kürt Dili ve Edebiyatı Bölüm Başkanı Doç. Dr. Abdurrahman Adak, Kürt edebiyatında edebi dönemler konulu konferans verdi.
Nusaybin Selman-i Pak Derneği (Nus Pek-der) tarafından organize edilen konferans Mitanni Kültür Merkezinde yapıldı.
Kürt Edebiyatında Edebi Dönemler yanı sıra Kürt Edebiyatı tarihçesi hakkında da bilgi veren Adak, Kürt Edebiyatının da Türk Edebiyatı gibi İslamiyet öncesi, İslamiyet dönemi ve Modern Edebiyat olarak üç bölüm şeklinde kabul edildiğini söyledi.
Kürt edebiyatında tarihinin İslamiyet öncesi bölümü çok açık şekilde elimizde bir verinin bulunmadığını belirten Adak: İnsanların deri üzerine yazdıkları bir takım yazılar veya sözlü olarak bize ulaşmıştır. İslamiyetten önce Kürtler edebiyat tarihinden ne yapmışlar tam bilmiyoruz. İslamdan önce Kürtlere ait bir alfabe ve bir kavim var. Bu kavim tarafından bu alfabeyle 30 eser yazmışlar. Ancak bu eserler bugüne ulaşmamıştır. Bu 30 eserin kaynaklarda yer alması bile bizim için çok önemli. Bazı eserler de Kürtçe olduğu ispatlanamamıştır. Bunlardan biri de Avestadır. İran, Türk veya güçlü devlet geleneği olan dillerde de bu sorun yaşanıyor. Bilinen bir gerçek var o da sözlü edebiyatla bu dillerin bize ulaştığıdır. Dedi.
Bugün Kürtçede kullandığımız birçok sözcüğün temelinin İslamiyet öncesi Kürtçede de kullandığını öğrendiklerini kaydeden Adak, Araştırmacı ve dil bilimciler için önemli olanın yazılı kaynaklar olduğunu ifade etti.
Kürt edebiyatında İslamiyetten sonra ise Edebî eserlerin yazıldığını gördüklerini kaydeden Adak: Edebî bir eser nasıl ortaya çıkıyor? Eğitimle ortaya çıkıyor. Kürt tarihinde, Kürt edebiyatı var diyorsak o zaman Kürtçe dil eğitimi ve kurumları da olması gerekir. 11.y.y. sonra bu eserlerin varlığını görüyoruz. 15.y.y. sonrası Kürt edebiyatı çok daha gür bir şekilde her yere ulaşmış, bugüne kadar devam ediyor. Yavuz Sultan Selim ve İdrisi Bitlisi döneminde Osmanlı ve Kürtler arasında başlayan sıcak ilişkilerle bu daha da güçlü bir şekilde artmıştır şeklinde konuştu
Adak, Matbaayla birlikte Modern ve yenilik başladığını söyledi. Matbaa ve gazetenin modernizmin göstergesi olduğunu ve elle şiir yazılırken modern dönemde Antolojinin geliştiğini bildiren Adak konuşmasını şöyle sürdürdü:
eserlerin yüzde 95i manzumken modern dönemde fıkra roman gibi eserler Avrupadan çeviriler yapıldı. Klasik dönemde tiyatro yapılmamıştı. Bu Modern dönemle başladı. Kürt edebiyatı yaşadığımız yerde değil İran Kürdistanında Baba Tahiri Üryan döneminde başlamıştır. Kürtçe ve Soran Kürtçesi ise Süleymaniyede 19.yy. Bâbân Beyliği döneminde başlamıştır.
Konferanstan sonra dinleyicilerin sorularını cevaplandıran Adak daha sonra kitaplarını imzaladı.
Nusaybin Selman-i Pak Derneği (Nus Pek-der) tarafından organize edilen konferans Mitanni Kültür Merkezinde yapıldı.
Kürt Edebiyatında Edebi Dönemler yanı sıra Kürt Edebiyatı tarihçesi hakkında da bilgi veren Adak, Kürt Edebiyatının da Türk Edebiyatı gibi İslamiyet öncesi, İslamiyet dönemi ve Modern Edebiyat olarak üç bölüm şeklinde kabul edildiğini söyledi.
Kürt edebiyatında tarihinin İslamiyet öncesi bölümü çok açık şekilde elimizde bir verinin bulunmadığını belirten Adak: İnsanların deri üzerine yazdıkları bir takım yazılar veya sözlü olarak bize ulaşmıştır. İslamiyetten önce Kürtler edebiyat tarihinden ne yapmışlar tam bilmiyoruz. İslamdan önce Kürtlere ait bir alfabe ve bir kavim var. Bu kavim tarafından bu alfabeyle 30 eser yazmışlar. Ancak bu eserler bugüne ulaşmamıştır. Bu 30 eserin kaynaklarda yer alması bile bizim için çok önemli. Bazı eserler de Kürtçe olduğu ispatlanamamıştır. Bunlardan biri de Avestadır. İran, Türk veya güçlü devlet geleneği olan dillerde de bu sorun yaşanıyor. Bilinen bir gerçek var o da sözlü edebiyatla bu dillerin bize ulaştığıdır. Dedi.
Bugün Kürtçede kullandığımız birçok sözcüğün temelinin İslamiyet öncesi Kürtçede de kullandığını öğrendiklerini kaydeden Adak, Araştırmacı ve dil bilimciler için önemli olanın yazılı kaynaklar olduğunu ifade etti.
Kürt edebiyatında İslamiyetten sonra ise Edebî eserlerin yazıldığını gördüklerini kaydeden Adak: Edebî bir eser nasıl ortaya çıkıyor? Eğitimle ortaya çıkıyor. Kürt tarihinde, Kürt edebiyatı var diyorsak o zaman Kürtçe dil eğitimi ve kurumları da olması gerekir. 11.y.y. sonra bu eserlerin varlığını görüyoruz. 15.y.y. sonrası Kürt edebiyatı çok daha gür bir şekilde her yere ulaşmış, bugüne kadar devam ediyor. Yavuz Sultan Selim ve İdrisi Bitlisi döneminde Osmanlı ve Kürtler arasında başlayan sıcak ilişkilerle bu daha da güçlü bir şekilde artmıştır şeklinde konuştu
Adak, Matbaayla birlikte Modern ve yenilik başladığını söyledi. Matbaa ve gazetenin modernizmin göstergesi olduğunu ve elle şiir yazılırken modern dönemde Antolojinin geliştiğini bildiren Adak konuşmasını şöyle sürdürdü:
eserlerin yüzde 95i manzumken modern dönemde fıkra roman gibi eserler Avrupadan çeviriler yapıldı. Klasik dönemde tiyatro yapılmamıştı. Bu Modern dönemle başladı. Kürt edebiyatı yaşadığımız yerde değil İran Kürdistanında Baba Tahiri Üryan döneminde başlamıştır. Kürtçe ve Soran Kürtçesi ise Süleymaniyede 19.yy. Bâbân Beyliği döneminde başlamıştır.
Konferanstan sonra dinleyicilerin sorularını cevaplandıran Adak daha sonra kitaplarını imzaladı.
SALONUN DEĞİŞMESİ KINANDI
Mardin Artuklu Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Kürt Dili ve Edebiyatı Bölüm Başkanı Doç. Dr. Abdurrahman Adak, Konferansın yapılacağı salon değişikliğini de kınadı. Adak: Bu dilin başına daha ağır şeyler gelmiştir. Biz bu dönemleri geride bıraktık. Salonun tahsis edilmemesini kınıyorum dedi. Konferansa katılan birçok dinleyici de soru-cevap kısmındaki konuşmalarında Kaymakamlığın Halk Eğitim Salonunun konferans tahsis etmemesini kınadı.
Mardin Artuklu Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Kürt Dili ve Edebiyatı Bölüm Başkanı Doç. Dr. Abdurrahman Adak, Konferansın yapılacağı salon değişikliğini de kınadı. Adak: Bu dilin başına daha ağır şeyler gelmiştir. Biz bu dönemleri geride bıraktık. Salonun tahsis edilmemesini kınıyorum dedi. Konferansa katılan birçok dinleyici de soru-cevap kısmındaki konuşmalarında Kaymakamlığın Halk Eğitim Salonunun konferans tahsis etmemesini kınadı.