Bugünkü yazımızda yine birçok kişiyi ilgilendiren bir konuya açıklılık getireceğim. Çünkü günümüzde genel olarak çok katlı apartmanlarda veya site şeklindeki toplu yaşam alanlarında yaşamaktayız. Bu vesile ile gerek kapıcı ile yönetici arasındaki ilişki olsun ve gerekse kapıcı ile yönetim arasındaki ilişki olsun bu hususlara dikkat çekmek istiyorum.
Günlük ihtiyaçlarımızın temini için ise “kapıcı”ünvanı ile bir veya birden çok kimseyi istihdam etmekteyiz. bilindiği gibi apartmanlarda oturan apartman sakinlerinin günlük gazete , ekmek ve değişik ev ihtiyaçları gibi alışverişlerini apartmanın kalorifer ve temizlik hizmetlerini yerine getirirler. Kapıcı olarak istihdam ettiğimiz kişiler işçi sıfatına haizdir ve çalışma yaşamından doğan hakları bulunmaktadır. Bu haklar nelerdir ayrıntısıyla değinilecektir.
Yine bilindiği gibi kapıcılar 4857 sayılı İş Kanunu ile 5510 saylı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası hükümleri kapsamındadır. Diğer bir anlatımla anılan kanun maddesi kapıcılık mesleği için de geçerlidir. Konut kapıcıları, taşınmazın bakımı, korunması, küçük çaptaki onarımı ortak yerlerin ve döşemelerin bakımı, temizliği, güvenliklerin sağlanması, bağımsız bölümlerde oturanların çarşı işlerinin görülmesi, kaloriferlerin yakılması ve bahçenin düzenlenmesi ve bakımı gibi hizmetleri gören kişidir. Kapıcının çalıştığı konut ile bağımsız bölüm, ortak yerler, eklenti ve tesislerin tümüne de iş yeri olarak ifade edilir. Konutun maliki veya ortakları işverendir. Yönetici işveren vekili olarak hareket eden kişidir. Konut yöneticisi iş Kanunu uygulamasında ve yargı uyuşmazlıklarında işveren temsilcisidir.
Yöneticinin Yetki Görev ve Sorumlulukları:
Yönetici adli ve idari mercilerde, uyuşmazlık konusu ile ilgili olarak işvereni temsil eder. Konut yöneticilerinin görev, yetki ve sorumlulukları Konut Kapıcıları Yönetmeliğinin 4. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre yöneticinin görev ve yetkileri şunlardır:
1-İşverence kendisine yazılı yetki verilmesi koşulu ile iş ve toplu iş sözleşmesi yapmak, değiştirmek ve fesh etmek.
2-Merkezi ısıtmalı kaloriferli kontlarda kapıcı için ateşçi belgesinin varlığını araştırmak, belgesi olanı işe almak,
3-Kapıcının işe girişinde sağlık raporunu istemek, uygun olanı işe başlatmak ve yılda bir sağlık kontrolünü yaptırmak,
4-Kapıcının İş Kanunu ve sözleşmesinden doğan ücret ve tazminat haklarını zamanında ve usulüne uygun olarak ödemek, sigorta primlerini zamanında yatırmak,
5-Konut tesisatının kullanma biçimiyle ilgili teknik bilgiyi yazılı olarak kapıcıya vermek ve özelliklerine uygun olarak bakımının yapılmasını sağlamak,
6-Kapıcı için ayrılan konutun sağlık ve yaşama koşullarına uygunluğunu sağlamak,
7-Kapıcının çalışma koşulları ile görevlerini belirten bir belgeyi konut sakinlerinin bilgisine sunmak ve bu belgeyi ilgililerin görebileceği konutun girişinde bir yere asmak,
8-Kapıcı konutunun tahliyesi gerektiğinde, 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu gereğince idari makamlara başvurmak.
Kapıcının Görev ve Sorumlulukları:
1-Yöneticin talimatları doğrultusunda konutun kaloriferini zamanında yakmak ısıyı ayarlamak ve söndürmek.
2-Hidrofor ve benzeri araçları çalıştırmak.
3-Apartmanın ortak yerlerini ve tesislerini temiz bulundurmak, demirbaşlarını, araç ve gereçlerini düzenli bakımlı işler şekilde tutmak.
4-Kapıcının kendisine ayrılan konutu başka amaçlarla kullanmamak, konutu korumak, kendisi veya ailesinden birisinin konuta vereceği zarar ve hasarları karşılamak.
5-Yöneticinin talimatı çerçevesinde konutun güvenliğini sağlayıcı önlemleri almak.
6-Belirlenen saatlerde servis hizmetlerini görmek, çöpleri toplama, bahçe düzenlemesi ve bakımını yapmak.
7-Verilen eğitimlere uygun davranmak ve koruyucu malzemeyi kullanmak.
8-İş veya toplu iş sözleşmesinde belirlenen diğer görevleri yerine getirmek.
Kapıcı ile Düzenlenecek İş Sözleşmesi:
Kapıcı ile yapılacak iş sözleşmesinde;
a)-İş sözleşmesinin türü ve çalışma biçimi ile işveren ve işyeri adı ve adresi,
b)-Kapıcının kimliği,
c)-İşe başlama tarihi, yapacağı işler,
d)-temel ücreti ve varsa ücret ekleri ücret ödeme şekli ve zamanı,
e)-Çalışma süresi ve ara dinlenmesi varsa özel hükümler, düzenleme tarihi ve tarafların imzası hususlarının bulunması gerekir. (Kapıcının çalışma süresi genel olarak haftalık 45 saattir. Bu süre çalışma biçimine göre sözleşme ile azaltılabilir. Ayrıca İş Kanunu 63’üncü maddesindeki süreyi aksatmamak koşulu ile yoğunlaştırılmış çalışma ilişkisi de kurulabilir. Çalışma saatleri yaz ve kış saat uygulamaları ve iklim şartları dikkate alınarak düzenlenebilir.
Kapıcı Ücreti :
Apartman kapıcısına İş Kanunu hükümlerine göre ücret ödenir. Asgari Ücret Tarifesi 2011 yılının birinci dönemi için konut kapıcısına ödenecek en az ücret tarifesi bir örnek ile aşağıdaki şekilde olacaktır.
Brüt asgari ücret = 796,50 TL
Sigorta primi işçi payı (%14) = 111,51 TL
İşsizlik Sigortası işçi payı(% 1) = 7,97 TL
Damga Vergisi (%0,66) = ----------
Ücret Gelir Vergisi = -----------
Kesintiler Toplamı = 119,48 TL
Net Ücret = 677,02 TL.
Kapıcını Hafta Tatili Genel Tatili ve Ücreti :
Konut kapıcısına İş Kanunu ile sözleşme hükümlerine göre hafta tatili verilir. 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanunda yer alan tatil günlerinde kapıcının çalıştırılıp çalıştırılmayacağı iş veya toplu iş sözleşmelerinde belirlenir. Eğer ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışmazlarsa bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak ödenir. Şayet tatil günlerinde çalıştırılacaksa ayrıca çalışan her gün için bir günlük ücreti ödenir. Örneğin kapıcının günlük brüt ücreti 28 Tl ise tatil günleri için ilave 28 Tl daha kapıcıya ödenecektir. Yani burada bir günlük ücret 28+28 Tl ücret ödenmiş olacaktır.
Kapıcının Yıllık Ücretli İzinleri :
Kapıcıya İş Kanunu hükümlerine göre aşağıda belirtilen sürelerde yıllık ücretli izin kullandırılır.
Hizmet Süresi Yıllık İzin Süresi
1 yıldan 5 yıla kadar (5 yıl dahil olanlar) 14 iş günü
5 yıldan fazla 15 yıldan az olanlar 20 iş günü
15 yıl (dahil) ve daha fazla olanlar 26 iş günü
18 ve daha küçük yaştaki işçiler ile 50 ve daha yukarı yaştaki kişiler için en az 20 iş günü
Kapıcı ya görevi nedeniyle konut verilmesi zorunlu değildir. Kapıcıya görevi nedeniyle konut verilmişse konutun 3194 sayılı imar Kanunu ve Belediye imar Yönetmelikleri ile öngörülen asgari koşullara uygun olması gerekir.
Kapıcıya, görevi nedeniyle verilmiş olan konut için iş sözleşmesinin devamı süresince herhangi bir kira istenemez.
Kapıcının su, elektrik, ısınma ve sıcak su giderlerine kısmen yada tamamen alınıp alınmayacağı sözleşme ile belirlenir.
Kapıcının Kıdem tazminatı işveren tarafından ödenir. Apartman ve sitelerde işveren; konutun maliki veya ortaklarıdır, kiracı değildir; kat mülkiyeti kanunu gereği kıdem tazminatını kat maliki ödemez ise kiracının sorumluluğu kira miktarı ile sınırlıdır.
Apartman ve konut kapıcıları gelir vergisi ödemediklerinden dolayi asgari geçim indiriminden faydalanamazlar, ancak İŞYERİ kapıcıları ise gelir vergisi yükümlüsü olduklarından asgari geçim indiriminden faydalanabilirler. Ücret ödemeden kira karşılığı kapıcı çalıştırılması İş Kanunu mevzuatına aykırıdır. Yargıtay kararlarında iş ilişkisinin İş Kanunundan doğan ücret, ihbar, kıdem tazminatı ve vb gibi hakların ödenmesi gerektiği belirtilmiştir.
KAYNAKÇA :
4857 sayılı iş kanunu md.32, 47,53, 110 Konut kapıcıları yönetmeliği ÖZDEMİR Sinan İş kanununa göre işveren ve işçi rehberi
GÜNÜN SÖZÜ :
Kötülüğün hakim olması için tek şart,
İyilerin hiçbir şey yapmamalarıdır.
E. BURKE
