Kategoriler
Değerli okurlarım, merkezi yönetim bütçesi hazırlık sürecini başlatan Orta Vadeli Program1 (OVP), makro politikaları, ilkeleri, hedef ve gösterge niteliğindeki temel ekonomik büyüklükleri, gelecek üç yıla ilişkin toplam gelir ve gider tahminlerini, bütçe dengesi ve borçlanma durumu ile kamu idarelerinin ödenek teklif tavanlarını içeren temel politika dokümanıdır.
Her sene Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığınca üç yıllık bir perspektif ile hazırlanan OVP, Cumhurbaşkanı Kararıyla resmileşmektedir. Program dönemi boyunca, kamu kurumlarının bütçelerinin hazırlanmasında, yasal ve idari düzenlemelerin gerçekleştirilmesinde, karar alma ve uygulama süreçlerinde OVP’de yer verilen amaç ve önceliklerle tam uyum sağlanması esastır. OVP’de küresel, bölgesel ve ulusal ekonomideki gelişmeler analiz edilmekte, bu analizler çerçevesinde belirlenen makroekonomik hedefler ile ekonomik ve sosyal alanlarda izlenecek politikalar kamuoyuyla paylaşılmaktadır. Bu yönüyle OVP, gerek kamu kesimi gerekse özel kesim için öngörülebilirliği artıran bir yol haritası niteliği taşımaktadır.
Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Strateji ve Bütçe Başkanlığı’nca hazırlanan Orta Vadeli Program (OVP) 2024-2026, Kontrol Kanunun 16. Maddesi uyarınca Cumhurbaşkanı tarafından onaylanarak 06/09/2023 tarihli 32301 mükerrer sayılı Resmi Gazete ’de yayımlanmıştır.
Merkezi Yönetim Bütçesi OVP’nın kamu maliyesi göstergeleri dikkate alındığında; Yönetim Bütçe Gideri / GSYH (Gayri Safi Yurt İçi Hasıla) oranı %25.8 iken, 2024 yılında %26,9’a çıkıyor. 2023 yılında %16,8 olan vergi yükü 2024 yılında %19’a çıkıyor. Bütçe açığı bir önceki OVP’de hedef %3,5 iken, 2023 ve 2024 yılı için %6,4’e çıkıyor. 2023 yılı için bütçede öngörülen 659 milyar 421 milyon TL’lik bütçe açığı 1 trilyon 633 milyar TL olarak öngörülmüş.
Türkiye’de 2020 yılında toplam vergi tahsilatı 833 milyar 32 milyon TL iken, bu rakam 2023 yılı sonunda 4 trilyon 270 milyar TL’ye çıkacak. Bir diğer ifade ile vergi tahsilatında 5 kat artışı yakalayanlar 2024 yılı %74’lik ilave artış ile bütçe yapılacak. Bilindiği gibi Türkiye’de vergi tahsilat artışının en önemli müsebbibi enflasyondur. Enflasyon nedeniyle yükselen fiyatlar, vergi matrahlarını yükseltmekte ve dolaylı vergiler üzerinde kurulu sistem sayesinde özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi tahsilatı işi kolaylaştırmaktadır. Enflasyon nedeniyle yükselen matrahlar üzerinden tahsil edilen vergiler yeterli olmayınca bu kez bu matrahlara uygulanan vergi oranları da yükseltildi.
Orta Vadeli Planda bu yüksek vergi tahsilatına ulaşmak için yapılacaklara bakıldığında bundan önceki dönemlerde Orta Vadeli Program’lardı yer alan politika ve tedbirler başlığının hemen hemen aynı olduğu görülmektedir.
Netice itibariyle; vergi harcamaları gözden geçirilecek, etkin olmayan muafiyet, istisna ve indirimler kaldırılacak, doğrudan vergilerin payı orta vadede artırılacak. Bütçe gelir ve harcamaları dikkate alındığında 2024 yılında ekonominin daralacağı mal ve hizmet hareketinin artması nedeniyle vergi tahsilatının artacağı varsayımı çökmekle birlikte son üç yılda olduğu gibi enflasyon etkisiyle yükselen rakamlar önemli ölçüde vergi tahsilatı sağlayacaktır. Bu tahsilatlara rağmen hedef yine tutturulamayacaktır. %74 vergi artışı gerek tüketici olsun ve gerekse mükellef olsun ödedikleri katma değer vergisi, özel tüketim vergisi, damga vergisi motorlu taşıt vergisi, harçlar ve özel iletişim vergisinin oranlarının attırılması ile mümkün olabilecektir.
Günün Sözü : “Savaşın sonunu sadece ölüler görür.”
Abdulbaki AKBAL
S.M.Mali Müşavir-B.Denetçi