Kategoriler
Kıymetli okurlarım,
Vergi borçlarına uygulanan gecikme faizi ve gecikme zammı artışıyla alakalı ilginizi çekeceğini düşündüğüm önemli bir konuyu sizlerle paylaşmak için bugünkü yazımı kaleme aldım.
Bilindiği gibi vergi borçlarına; gecikme zammı, gecikme faizi, tecil faizi ve pişmanlık zammı gibi farklı isimler altında ve farklı oranlarla faiz uygulanıyor. Bu oranlar enflasyon ve günün piyasa koşullarına göre faiz oranları değiştiriliyor.
En son 7782 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile kamu alacaklarında gecikme zammı ve gecikme faizi oranı 14 Kasım 2023 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı’yla yapıldı. Verilen kararla gecikme zammı oranı, piyasa koşullarındaki faiz yükselişi baz alınarak aylık yüzde 2,5’ten yüzde 3,5’e çıkartıldı. Bu düzenleme gereği, pişmanlık zammı ve gecikme faizi oranları da aynı şekilde yükseldi.
Böylece vergi borcunu bir yıl ödemeyenlerin gecikme zammı (3,5x12) yüzde 40 artışla yüzde 42’ye yükseltilmiş oldu. Vergi Usul Kanunu ‘nun (VUK)112/3’üncü maddesi uyarınca pişmanlık zammı oranı, gecikme zammı oranına uygulanan yüzde 3,5 gecikme faizi ve pişmanlık zammı oranı da 14 Kasım 2023 tarihinden geçerli olmak üzere aylık yüzde 3,5 olarak uygulanmaya başlandı.
Vergi borçlarına uygulanan faiz zam oranlarının paranın zaman değerinin korunması yanında başka fonksiyonlarının da olduğu görülmektedir. Bu oranlar bazen caydırıcılık niteliği dikkate alınarak bir miktar ceza niteliğinde yüksek olabiliyor.
Gecikme faiz oranlarının yüksek olması ise işin özünde faiz olan unsuru bir nevi ceza haline getiriyor. Mükellefin zamanında ödemelerini alışkanlık haline getirerek bir nevi günün koşulları nedeniyle ödemeyenlerine karşı cezalandırmış oluyor. Diğer taraftan vergi borçlarına uygulanan faiz zam oranlarının düşük kalması, vergisini zamanında ödemeyen mükellefleri bir nevi ödüllendiriyor. Diğer bir ifade ile vergisini zamanında ödemeyenler kazançlı çıkıyor. Bu da vergiye gönüllü uyum konusunda olumsuz sonuçlar doğuruyor.
Gecikme Zammı
Tam aylar için:
Amme alacaklarının vaktinde ödenmemesi durumunda uygulanan zama verilen isim Gecikme Zammıdır. Aşağıdaki formülle hesaplanıyor.
Gecikme zammı tutarı=Aylık gecikme zammı oranı x ay sayısı x uygulanacak tutar
Ay kesirleri için:
Gecikme zammı tutarı=Günlük gecikme zammı oranı (3,5/30) 0,116 x gün sayısı x uygulanacak tutar
Ay kesirlerine isabet eden gecikme zammı günlük olarak hesaplanıyor. Hesaplamada bir ay 30 gün olarak dikkate alınıyor ve günlük gecikme zammı yukarıda formülle belirtildiği gibi tahsil edilyor.
Gecikme faizi
Gecikme Faizi, mükellefin kusuru dolayısıyla ikmalen, re’sen ve idarece tarh edilen vergilerin, tahakkuk aşamasında meydana gelen gecikmeyi telafi etmeyi ve vergi borcunu bu şekilde sonlandırmayı amaçlayan bir kurumdur.
Bu hükümden de anlaşılacağı üzere, günümüzde, gecikme faizi yalnızca ikmalen, re'sen veya idarece yapılan tarhiyatlarda söz konusu olmaktadır. Gecikme faizi aşağıdaki formülle hesaplanıyor.
Gecikme faizi tutarı=Gecikme zammı oranı x ay sayısı x gecikme faizi uygulanacak tutar
Vergi Usul Kanunun 112. Maddesinde yer alan düzenleme çerçevesinde gecikme faizinin hesabında gecikme zammında olduğu gibi ay kesirleri dikkate alınmıyor.
Pişmanlık zammı
Vergi Usul Kanununun 371. maddesinde yer alan düzenleme nedeniyle, pişmanlık zammı gecikme oranında uygulanacağından, 7782 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla yapılan değişiklik pişmanlık zammı oranını da değiştirmiş olup 14 Kasım 2023 tarihinden itibaren uygulanacak pişmanlık zammı oranı yüzde 3,5 olmuştur.
Pişmanlık zammı aşağıdaki formülle hesaplanıyor:
Pişmanlık zammı tutarı=Ödeme süresi geçen vergi tutarı x gecikme zammı oranı x borcun normal vade tarihi ile ödendiği tarih arasında geçen ay sayısı.
Vergi Usul Kanunu’nun 371.maddesinde yer alan düzenleme çerçevesinde, pişmanlık zammı hesabında ay kesirleri tam ay olarak dikkate alınıyor.
Tecil faizi
14.11.2023 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan Seri: C, 7 sıra no.lu Tahsilât Genel Tebliğiyle, 6183 sayılı Kanun’un 48. maddesine göre tecil ve taksitlendirilen kamu alacaklarına uygulanan tecil faizi yıllık %36 olarak yeniden belirlenmiştir. Böylece 21.07.2022 tarihinden beri yürürlükte olan yıllık %24 tecil faizi oranı, yıllık %36’ya çıkartılmıştır.
Tecil faizi aşağıdaki formülle hesaplanıyor:
Tecil faizi=Taksit tutarı x yıllık tecil faiz oranı x gün sayısı/36.000
Tecil faizi, borcun tamamı üzerinden deüğil, her taksit için öngörülen tutar üzerinden hesaplanıyor. Her taksit için gün sayısının hesaplamasında başvuru tarihi esas alınıyor ve ödeme günü dahil geçen gün sayısı belirleniyor.
Özetle
Gecikme zammı aylık %3,5 Ay kesirleri günlük olarak dikkate alınır.
Gecikme faizi aylık %3,5 Ay kesri dikkate alınmaz.
Pişmanlık zammı Aylık %3,5 Ay kesri tam olarak dikkate alınır.
Tecil faizi yıllık %36 Günlük hesaplama yapılır.
Günün Sözü :”…Anacağım; bir insanı kendi toprağından söküp atabilirler ama o insanın yüreğinden vatan sevgisini yok edemezler çünkü vatan anadır. Yani sensin. Anacığım; vatanımı kurtarmadan öldüğüm için sakın kızma bana. Çok yakında babam ve dedemle birlikte mezarlıktaki herkesi örgütleyerek önce toprağın altını sonra yukarı çıkıp üstünü de kurtaracağız. Çok yakında zeytin ağaçlarımız özgür olacak. Yafa portakallarımız çiçek kokacak. Unutma bunları sen söylemiştin bana. Analar yalan söylemez çocuklarına. Sen söyledin ben inandım çünkü sen anasın, çünkü senin adın Filistin. Ben ölmedikçe sen sonsuza dek yaşayacaksın.” (Filistinli bir Genç)
Abdulbaki AKBAL
S.M.Mali Müşavir-B.Denetçi