Kategoriler
Değerli okurlarım,
On bir ayın sultanı olarak bilinen Ramazan ayı geldi hoş geldi. Ramazan ayı Müslümanlarca rahmet, mağfiret, sabır, mağfiret ve bereket ayı olarak bilinir. Kutsallığı ve fazileti Kur’an ve sünnet ile sabit olan bir aydır.
Ramazan ayın gelmesi ile birlikte Müslümanların manevi atmosferin en üst düzeye çıktığını hep beraber yaşamaktayız. Bu manevi atmosferin ikliminden faydalanabilmek için son dönemlerde kişiler, şirketler ve değişik kuruluşlar tarafından “Ramazan Paketi” olarak tabir edilen ve bu paket içinde muhtelif gıda bulunan paketlerini, diğer taraftan alış veriş kartı ihtiyaç sahiplerine yardım olarak verdiklerine şahit olmaktayız.
Kişiler, Şirketler ve kurumlar tarafından verilen yardım paketleri ve alışveriş kartı gelir ve kurumlar vergisi açısından irdelelendiğinde şöyle bir tablo ortaya çıkacaktır.
Sözü edilen yardımların, ilgili kişi ve kurumlara göre iki farklı şekilde yapılmaktadır.
a)-Gerek şahıs işletmeleri ve gerekse şirketlerin kendi çalışanlarına yaptıkları yardımlar,
b)-İhtiyaç sahiplerine doğrudan yapılan yardımlar,
Yapılan bu yardımların; Gelir Vergisi, Katma Değer Vergisi, ve Sosyal Güvenlik ayrı ayrı dikkate alınması gerekir.
Gerek şahıs işletmeleri ve gerekse şirketlerin kendi bünyelerinde çalışanlarına dağıttığı “Ramazan Paketi” ayni ücret (nakit ücret dışında verilen yardım türü) olarak dikkate alınmalıdır. Çalışanların hizmetleri karşılığında verilen ücret “nakdi ücret” niteliğinde olup, yapılan yardımların da “ayni ücret” niteliğindedir.
Gelir Vergisi Kanunu Açısından;
Çalışanlara dağıtılan Ramazan Paketi “ayni ücret” olarak değerlendirildiğinden Gelir Vergisine tabi olması gerekmektedir.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’na göre;
“Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.
Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez.” Hükmü yer almaktadır.
Yukarıda yer alan ücretin tanımından da anlaşılacağı üzere; para ile (nakit) ödeme dışında “ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatler” de ücret olarak kabul edilmektedir.
Ayni ücretin vergilendirilmesinde yine Gelir Vergisi Kanununda ücretin gerçek safi değerinin işveren tarafından verilen para ve ayınlarla sağlanan menfaatler toplamı olduğu belirtilmiştir.
Ayrıca “Hizmet erbabına verilen ayınlar, verildiği gün ve yerdeki ortalama perakende fiyatlarına göre değerlenir.” edilerek brüt matrah hesaplanmak kaydıyla ücret olarak vergilendirilecektir.
Verilen erzak yardımları her personel için tabi olduğu gelir vergisi dilimi dikkate alınarak brüt ücrete gidilmelidir.
Katma Değer Vergisi Kanunu Açısından;
Katma Değer Vergisi Kanunu’na göre; “ticari, sınaî, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin” katma değer vergisine tabi olacağı hüküm altına alınmıştır.
Yine KDV Kanununda “vergiye tabi malların her ne suretle olursa olsun vergiye tabi işlemler dışındaki amaçlarla işletmeden çekilmesi, vergiye tabi malların işletme personeline ücret, prim, ikramiye, hediye, gibi namlarla verilmesinin” teslim sayılacağı,
“Vergiye tabi bir hizmetten işletme sahibinin, işletme personelinin veya diğer şahısların karşılıksız yararlandırılmasının” ise hizmet sayılacağı,belirtilmiştir.
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu Açısından;
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda prim ve ikramiye benzeri ödemelerin sigorta primine dahil edileceği hüküm altına alınmıştır.
Burada önemli olan ödemenin nakit olup olmadığıdır. Zira prim ve ikramiye nakit olarak ödenen bir unsurdur. Bu nedenle de sigorta primine dahil edilmesi gerekmektedir.
Ayni yardım yerine geçmek üzere yapılan nakdi ödemelerin prime esas kazanca dahil edilmesi gerekmekte iken ramazan paketi gibi ayni olarak yapılan yardımların (çalışanlara erzak şeklinde verildiğinden) kanun hükmüne göre sigorta primine esas kazancın tespitinde dikkate alınmayacaktır. Aynı zaman da işsizlik sigortası da hesaplanmayacaktır.
Gıda Bankacılığı Aracılığıyla Yapılan Yardımlar;
İşletmelerin ihtiyaç sahibi kişilere gıda bankacılığı yapan dernek ve vakıflar aracılığıyla belirli şartlar dahilinde yapacağı gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddeleri bağışlarının ya da ramazan paketlerinin maliyet bedellerinin tamamı Gelir ve Kurumlar Vergisi mükelleflerince gider olarak indirilebilecektir. Ayrıca söz konusu paketler Katma Değer Vergisinden de istisnadır.
Bağış yapacak işletmelerin, gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin alım satımı veya üretimi ile ilgili bir faaliyette bulunmak gibi bir zorunluluğu yoktur. İşletmeler kendi üretim yaptığı ürünleri bağışlayabileceği gibi dışarıdan almış olduğu ürünleri de bağışlayabilmektedir.
İşletmelerin söz konusu dernek ve vakıflar üzerinden yapacakları ramazan paketi bağışlarında aşağıdaki hususlara dikkat etmeleri gerekmektedir.
• Yapılacak bağış, tüzüğünde veya senedinde ihtiyacı bulunanlara gıda yardımı yapılabilmesine ilişkin hüküm bulunan dernek ve vakıflar aracılığıyla yapılmak zorundadır.
• Yapılacak bağışlar bedelsiz olarak ihtiyaç sahiplerine dağıtılmak şartı ile yapılmalıdır.
• Bağışlar, mutlaka fatura ile belgelendirilecek ve ayrıca taşıma için sevk irsaliyesi düzenlenecektir.
• Söz konusu fatura, gerekli bilgiler eksiksiz olarak doldurularak bağış yapılan dernek veya vakıf adına düzenlenecektir.
• Faturada “İhtiyaç sahiplerine yardım şartıyla bağışlandığından KDV hesaplanmamıştır.” ibaresinin yer alması zorunludur.
• Dernek ve vakıflar kendi mevzuatlarının öngördüğü belgeleri düzenleyecek ve bağış yapanlara bir örneğini vereceklerdir.
Ticari işletmeye dahil malların bağışlanması durumunda bu malların maliyet bedeli Gelir Vergisi Kanununun 40. maddesi çerçevesinde gider kaydedilecek. Bu işlem, faturanın bir yandan gelir bir yandan da gider kaydedilmesi suretiyle gerçekleştirilecektir.
Günün Sözü: “Yöneticileri fakir olan milletler zengin olur,
Yöneticileri zenginleşen milletler de fakirleşir. (Hz. Muhammed )
Abdulbaki AKBAL
S.M. Mali Müşavir-B.Denetçi