Değerli okurlarım, 21 Mayıs 2021 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunulan “Bazı alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda değişiklik Yapılmasına ilişkin Kanun Teklifi “ ile vergi ve kamu alacaklarına ilişkin beklenen af düzenlemeleri öngörülmüştür.
Bunların büyük bir bölümü 2018 yılında 7143 sayılı Kanunla yapılan vergi affı ve yapılandırma düzenlemeleri hemen hemen aynıdır.
Buna göre, mükelleflerin gelir ve kurumlar vergisi matrahlarını artırarak belirtilen süre ve şekilde ödemeleri halinde, artırımda bulundukları yıllar için yıllık gelir ve kurumlar vergisi incelemesi ve bu yıllara ilişkin olarak bu vergi türleri hakkında daha sonra başka bir tarhiyat yapılmayacak.
Bu şekilde beyan edilecek gelirlere uygulanacak oran ve tutarların tespitinde ekonomik gelişmelere paralel olarak belirlenen matrahlar esas alınacak.
Böylece mükelleflere, vergi cezaları ve gecikme faizlerine muhatap olmadan, vergilerini ödeme imkânı sağlanacak ve artırımda bulunulan vergiler ve dönemler için vergi incelemesi ve tarhiyat yapılmamak suretiyle gelirlerin doğru beyan edilmesi teşvik edilecek.
Matrah ve Vergi Artırımında Ne kadar Vergi Ödenecek?
Komisyonda kabul edilen önergeyle gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri için yıllık beyannamelerinde vergiye esas alınan matrahları, 31 Ağustos 2021'e kadar, başvuru yapılabilecek.
Matrah ve vergi artırımı, hem mükellef hem de Devlet için karlı. Çünkü ülkemizde mükelleflerin incelenme oranı son derece düşük ve yetersiz. Hakkında vergi incelemesi yapılan mükellef sayısının toplam mükellef sayısına oranı yüzde 2 - 2,5 civarında. Bunun kısa süre içerisinde artırılma imkânı da yok gibi. Bu oran yıllardır böyle, kolay kolay da değişecek gibi değil.
Devlet, matrah ve vergi artırımı düzenlemesiyle mükelleflere, yasada belirlenen ödemeyi yapmaları halinde vergi incelemesi yapmama garantisi veriyor. Mükellefler de, bu ödemeyi yaparak vergi incelemesi yapılmama garantisi elde ediyorlar. Ayrıca, Devlet, bir taraftan yasada belirlenen tutarda vergi alıyor ve ödenen bu vergileri kazancın tespitinde gider olarak kabul etmiyor, diğer taraftan da matrah artırımı yapılan yıllarda zarar varsa, bu zararların yüzde 50’sinin mahsubunu kabul etmiyor.
7326 sayılı Yasaya göre matrah ve vergi artırımı; 2016, 2017, 2018, 2019 ve 2020 yılları için yıllık gelir ve kurumlar vergisi ile KDV ve gelir/kurum stopaj beyanları için yapılabilecek.
Yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinde vergiye esas alınan matrahlar, 2016 yılı için yüzde 35, 2017 yılı için yüzde 30, 2018 yılı için yüzde 25, 2019 yılı için yüzde 20 ve 2020 yılı için yüzde 15 oranlarından az olmamak üzere artırılır ve artırılan tutarın yüzde 20’si oranında vergisi ödenirse, yukarıdaki yıllar, gelir ve kurumlar vergisi yönüyle vergi incelemesinden muaf tutuluyor. Matrah artırımında bulunulan yıllara ilişkin gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerini zamanında veren ve bu beyannameler üzerinden tahakkuk eden vergileri süresinde ödemiş olan vergiye uyumlu mükellefler (kesinleşmiş vergi alacakları veya ihtilaflı alacaklar nedeniyle sağlanan kolaylıktan yararlanmamış olmaları koşuluyla) yüzde 20 yerine yüzde 15 vergi ödeyecekler.
Ancak, artırılan matrah tutarı, 2016, 2017, 2018, 2019 ve 2020 yılları için sırasıyla;
- Gelir vergisinde bilanço esası; 47 bin, 49 bin 800, 52 bin 900, 56 bin 200, 63 bin 700 Türk Lirası’ndan,
-İşletme hesabı esası ; 31 bin 900, 33 bin 200, 35 bin 250, 37 bin 500, 42 bin 500
- Kurumlar vergisinde 94 bin, 99 bin 600, 105 bin 800, 112 bin 400, 127 bin 500 Türk Lirası’ndan az olamıyor.
Matrah artırımının bu 5 yıl için yapılması da gerekmiyor. Mükellefler diledikleri yıl/yıllar için matrah artırımında bulunabiliyor.
KDV’de ise, 2016 yılı için yüzde 3, 2017 yılı için yüzde 3, 2018 yılı için yüzde 2,5, 2019 yılı için yüzde 2, 2020 yılı için yüzde 2; stopaj gelir/kurumlar vergisi beyanlarında ise, 2016 yılı için yüzde6, 2017 yılı için yüzde 5, 2018 yılı için yüzde 4, 2019 yılı için yüzde 3, 2020 yılı için yüzde 2 vergi artırımı yapılması gerekiyor.
Beyanname vermekle birlikte zarar, indirim ve istisnalar nedeniyle matrah ve vergi beyan etmeyen ya da ilgili yıllarda faaliyette bulunmuş veya gelir elde etmiş olup da bu faaliyetlerini ve gelirlerini vergi dairesinin bilgisi dışında bırakanlar da dahil olmak üzere hiç beyanname vermemiş olan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri de matrah ve vergi artırımı yapabiliyor.
Artırım Yapanların Devam Edenlerin İncelemeleri Sona Erecek mi?
Yasaya göre, mükelleflerin, incelemesi devam eden yıllar için de matrah ve vergi artırımında bulunmaları mümkün. Ancak, matrah ve vergi artırımında bulunulması, düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten önce başlanılmış olan vergi incelemelerine engel oluşturmuyor. Sadece matrah ve vergi artırımında bulunan mükellefler hakkında, artırımda bulunulan yıllar ve vergi türleri ile ilgili olarak düzenlemenin yürürlük tarihinden önce başlanılmış olan vergi incelemelerinin 2 Ağustos 2021 tarihine kadar tamamlanması gerekiyor. Bu tarihe kadar sonuçlandırılamayan vergi incelemelerine devam edilemiyor, bulunduğu safhada bırakılıyor. İnceleme raporlarının vergi dairesi kayıtlarına intikal ettirilmesi, incelemenin sonuçlandırılması olarak kabul ediliyor.
Kimler Matrah ve Vergi Artırımından Yararlanamıyor?
Aşağıda sayılan mükellefler matrah ve vergi artırımından yararlanamıyor:
- Defter, kayıt ve belgeleri yok edenler veya defter sahifelerini yok ederek yerine başka yapraklar koyanlar veya hiç yaprak koymayanlar veya belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenleyenler veya bu fiiller nedeniyle incelemesi devam edenler,
- Terör suçundan hüküm giyenler,
- Haklarında terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti veya iltisakı (ilişkili) yahut bunlarla irtibatı olduğu gerekçesiyle adli makamlar, genel kolluk kuvvetleri veya MASAK tarafından yürütülen soruşturma ve kovuşturmalar kapsamında vergi incelemesi yapılması, terörün finansmanı suçu veya aklama suçu kapsamında inceleme ve araştırma yapılması talep edilenler.
Sahte Fatura Düzenleme Fiili Nedeniyle İncelemeleri Devam Edenler Matrah ve Vergi Artırımı Yapabilir mi?
Yukarıda da ifade ettiğimiz üzere, defter, kayıt ve belgeleri yok edenler veya defter sahifelerini yok ederek yerine başka yapraklar koyanlar veya hiç yaprak koymayanlar veya belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenleyenler matrah ve vergi artırımından yararlanamıyorlar.
Bunun tek istisnası, matrah ve vergi artırımı düzenlemesinin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla haklarında, Vergi Usul Kanunu (VUK)’un 359. maddesinin (b) fıkrasında sayılan fiiller nedeniyle vergi incelemesi devam edenler. Yasada yer alan düzenlemeye göre, bu fiiller nedeniyle haklarında vergi incelemesi devam edenlerin, yasada belirtilen süre ve öngörülen şekilde matrah veya vergi artırımında bulunmaları mümkün bulunuyor. Ancak, söz konusu vergi incelemesinin tamamlanmasına kadar bu artırımları kabul edilmiyor, tahakkuk işlemleri bekletiliyor.
Bu şekilde artırımda bulunanlar hakkında, artırımda bulundukları dönem ve vergi türlerine ilişkin olarak bu Yasanın yayım tarihinden (bu tarih dâhil) önce veya yayımı tarihini izleyen günden itibaren on iki ay içerisinde başlanılan vergi incelemelerinin, Yasanın yayım tarihini izleyen ayın başından itibaren on iki ay içerisinde sonuçlandırılması gerekiyor. İncelemenin bu süre içerisinde tamamlanamaması halinde ise, incelemeye devam edilemiyor.
Söz konusu vergi incelemelerinden bu süre içerisinde sonuçlandırılanlarla ilgili tarhiyat öncesi uzlaşma talepleri dikkate alınmıyor. İnceleme raporlarının vergi dairesi kayıtlarına intikal ettirilmesi, incelemenin sonuçlandırılması olarak kabul ediliyor.
Bu kapsamda yapılan vergi incelemelerinde söz konusu on iki ay içerisinde bu fiillerin varlığının tespit edilmemesi durumunda, bu durumun tespitine ilişkin rapor veya yazı, aynı bentte öngörülen süre ve şekilde matrah veya vergi artırımında bulunan mükelleflere tebliğ edilecek. Mükellefler, matrah ve vergi artırımı sonucu hesaplanan vergileri, tebligatı izleyen aydan başlamak üzere matrah ve vergi artırımı sırasındaki tercihlerine göre ödemeleri ve öngörülen diğer şartları yerine getirmeleri koşuluyla matrah ve vergi artırımından yararlanabilecekler.
Netice olarak;
Matrah ve vergi artırımı düzenlemesi vergi mükellefleri açısından gerçekten bir kasko sigortası niteliğinde. Ancak, artırım nedeniyle tahakkuk eden vergilerin ödenmesi koşuluyla! Tahakkuk eden vergilerin ödenmemesi halinde, matrah ve vergi artırımının sağladığı vergi inceleme sigortası avantajı kaybediliyor, ayrıca bu mükellefler öncelikli grup olarak belirlenip hızlıca vergi incelemesine alınıyorlar. Matrah ve vergi artırımında bulunacak mükelleflerin bu durumu iyice düşünmeleri yerinde bir karar vermeleri gerekir. Dimyata perince giderken evdeki bulgurdan olmayın.
Günün Sözü: ”Vicdanlı ve dürüst olmak, hesaplı olmaktan çok daha iyidir. Zira hesap, insanı makam ve Para sahibi yapsa da vicdan daha önemli bir işe yarar; insanı, gerçek insan yapar.”
(Nietzsehe)
Abdulbaki AKBAL
S.M.Mali Müşavir-B.Denetçi
