Kategoriler
Sevgili okurlar, kişiler, çalışmaları karşılığı olarak zorunlu sigortalılık kapsamında prim gün sayısı elde ederler. Bunun yanında isteğe bağlı sigortalılık yoluyla da prim günü elde edebilirler. Gerek çalışma karşılığı olsun gerekse de isteğe bağlı sigortalılık yoluyla olsun topluca prim günü elde etme bu hallerde mümkün olmaz. Fakat bazı durumlarda sigortalılar ya da onların hak sahipleri yaşlılık aylığı, ölüm aylığı vb. bir takım haklardan yararlanmak için toplu prim gününe ihtiyaç duyarlar. İşte bu gibi hallerde borçlanma yoluyla prim gün sayısı alabilmek ayrı bir önem arz eder. Bu nedenle biz de bu yazımızda 5510 sayılı Kanun kapsamında borçlanılabilecek süreleri ele alacağız.
* Ücretsiz doğum ya da analık izin süreleri
Ücretsiz doğum ya da analık izni süreleri ile çalışan kadınların doğumdan sonra prim ödemeden geçirdikleri süreler. En çok 3 çocuk için, her çocuk için 2 yıl borçlanma yapılabilir.
* Doğum borçlanması
Doğum borçlanması, her çocuk başına ve doğumdan sonraki 2 yıllık süreyi borçlanarak yapılmaktadır. En fazla 3 çocuğa kadar borçlanma yapılabilir. Çoğul doğumlarda (ikiz, üçüz vb.) doğan tüm çocuklar tek çocuk kabul edilir. Doğum borçlanması yapabilmek için kişinin doğumdan önce mutlaka kısa (stajyerlik vb.) veya uzun vadeli sigorta kollarına tabi bir çalışması olması gerekmektedir. Doğum borçlanmasında işe giriş tarihi geri çekilmez. Borçlanma yapıldıktan sonra tebliğ tarihinden itibaren 1 ay içinde ödeme yapılmalıdır
* Askerlik borçlanması
Askerlikte geçen süreler borçlanılabilir. Eğer askerlik hizmeti sigortalı olarak çalışmadan önce yapılmışsa, borçlanılan sürenin tamamı kadar kişinin işe giriş tarihi geri çekilir. Borçlanma yapıldıktan sonra tebliğ tarihinden itibaren 1 ay içinde ödeme yapılmalıdır.
* Memurların (4/c) personel mevzuatına göre kullandıkları aylıksız izin süreleri
Kamu kurumlarında çalışan kişiler (4/c) kullandıkları aylıksız izin sürelerini daha sonra borçlanabilmektedirler.
* Doktora öğrenimi ve tıpta uzmanlık için geçirilen süreler
Kişiler, sigortalı olmaksızın doktora öğrenimi gördüğü süreler ile tıpta uzmanlık için yurt içinde veya yurt dışında geçirdikleri süreleri borçlanabilirler. Ancak normal öğrenim sürelerini aşmayacak şekilde borçlanma yapılabilmektedir.
* Yedek subay okulunda geçen süreler
Yedek subay okulunda öğrenci olarak geçen süreler borçlanılabilir. Yedek subay olan kişiler zaten memur (4/c) olacağı için sadece okulda geçen süreler için borçlanma yapılabilmektedir.
* Avukatlık stajında geçen süreler
Sigortalı olmaksızın avukatlık stajında geçen süreler borçlanılabilir. 1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nun 15’inci maddesine göre avukatlık staj süresi 1 yıldır. Dolayısıyla borçlanma yapılacak süre 1 yılı geçemeyecektir.
* Sigortalı iken tutuklanan veya gözaltına alınanlardan bu suçtan dolayı beraat edenler
Sigortalı iken tutuklanan veya gözaltına alınanlar, bu suçta dolayı beraat ederlerse tutuklulukta veya gözaltında geçen süreleri borçlanabilmektedirler. Burada dikkat edilmesi gereken 2 önemli nokta bulunmaktadır. Tutuklanan ya da gözaltına alınanların sigortalı olma zorunluluğu vardır. Ayrıca bu suçlardan dolayı beraat etmeleri gerekmektedir.
*. Hekimlerin fahri asistanlıkta geçen süreleri
Hekimler, fahri asistanlıkta geçen süreleri borçlanabilmektedir
* Seçim kanunları gereği görevinden istifa edenler
Seçim kanunları gereği görevinden istifa edenler, istifa ettikleri tarih ile seçimin olduğu tarih arasındaki açıkta geçirdikleri süreyi borçlanabilmektedirler.
* Grev ve lokavtta geçen süreler
Grev ve lokavtta geçen sürelerde sigortalıların uzun vadeli sigorta primleri ödenmediğinden bu kişiler, bu süreleri borçlanabilmektedirler.
* Kısmi süreli çalışan kişiler
4857 sayılı İş Kanunu’na göre kısmi süreli çalışan kişiler, kısmi süreli çalıştıkları aylara ait olan eksik sürelerini borçlanabilmektedirler. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli nokta; 25.02.2011 tarihinden sonraki sürelerin borçlanma kapsamında olduğudur.
* Yurt dışına gönderilen ve öğrenimini başarıyla tamamlayan öğrenciler
1416 sayılı Kanuna göre yurt dışına gönderilen ve öğrenimini başarıyla tamamlayarak yurda dönenlerden yükümlü oldukları mecburi hizmet süresini tamamlayanlar, yurt dışında resmi öğrenci olarak geçirmiş oldukları öğrenim sürelerinin 18 yaşını doldurduktan sonraki kısmını borçlanabilmektedirler.
* Yurt dışı borçlanma
Yurt dışında çalışan kişiler ile yurt dışında ev hanımı olanlar, bu süreleri borçlanabilmektedirler. Borçlanma talebine istinaden gönderilen tebliğden itibaren 3 ay içinde borçlanma tutarı ödenmelidir.
Borçlanma tutarı; borçlanma talebinde bulunan kişilerin(kişinin kendisinin ya da hak sahibinin), günlük asgari ücret ve günlük asgari ücret tutarının 7,5 katı arasında olmak üzere seçecekleri günlük kazanç tutarının % 32`sinin, borçlanılacak gün sayısı ile çarpılması ile bulunacaktır(5510 s. K. md. 41, 82).
Günün Sözü :”Kimseden daha iyi olmadığınızı anlayacak kadar mütevazi, herkesten farklı duğunuzu kavrayacak kadar bilge olun.” (İbn-i Rüşd)
Abdulbaki AKBAL
S.M.Mali Müşavir-B.Denetçi