بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحيمِ
اَيَّامًا مَعْدُودَاتٍ فَمَنْ كَانَ مِنْكُمْ مَريضًا اَوْ عَلٰى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ اَيَّامٍ اُخَرَ وَعَلَى الَّذينَ يُطيقُونَهُ فِدْيَةٌ طَعَامُ مِسْكينٍ فَمَنْ تَطَوَّعَ خَيْرًا فَهُوَ خَيْرٌ لَهُ وَاَنْ تَصُومُوا خَيْرٌ لَكُمْ اِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ
Oruç, sayılı günlerdedir. Sizden kim hasta, ya da yolculukta olursa, tutamadığı günler sayısınca başka günlerde tutar. Oruca gücü yetmeyenler ise bir yoksul doyumu fidye verir. Bununla birlikte, gönülden kim bir iyilik yaparsa (mesela fidyeyi fazla verirse) o kendisi için daha hayırlıdır. Eğer bilirseniz oruç tutmanız sizin için daha hayırlıdır. (Bakara:184)
GÜNÜN HADİSİ1-Sehl İbnu Sa’d (r.a.)’den rivayet edildiğine göre Nebî şöyle buyurdu:
“Cennette Reyyân denilen bir kapı vardır ki, kıyamet günü oradan ancak oruçlular girecek, onlardan başka kimse giremeyecektir. ‘Oruçlular nerede?’ diye çağrılır. Onlar da kalkıp girerler ve o kapıdan onlardan başkası asla giremez. Oruçlular girince o kapı kapanır ve bir daha oradan kimse girmez.” ( Buhârî, Savm 4; Müslim, Siyam 166)
2-Ebu Hüreyre (r.a.)’den rivayet edildiğine göre Rasûlullah şöyle buyurdu:
“Ramazan ayı girdiği zaman cennetin kapıları açılır, cehennemin kapıları kapanır ve şeytanlar da bağlanır.” ( Buhârî, Savm 5; Müslim Siyam 1,2,4,5)
3-Ebu Hüreyre (r.a.)’den rivayet edildiğine göre Rasûlullah şöyle buyurdu:
“Aziz ve celil olan Allah ‘İnsanın oruç dışında her ameli kendisi içindir. Oruç benim içindir, mükâfatını da ben vereceğim’ buyurmuştur. Oruç kalkandır. Biriniz oruç tuttuğu gün kötü söz söylemesin ve kavga etmesin. Şayet biri kendisine söver ya da çatarsa: ‘Ben oruçluyum’ desin. Muhammed’in (s.a.v.) canı kudret elinde olan Allah’a yemin ederim ki, oruçlunun ağız kokusu, Allah katında misk kokusundan daha güzeldir. Oruçlunun rahatlayacağı iki sevinç anı vardır: Birisi iftar ettiği zaman, diğeri de orucunun sevabıyla Rabbine kavuştuğu andır.” (Buhârî, Savm 9; Müslim, Siyam 163)
GÜNCEL SORULARA CEVAPLAR:
Soru-1: Hocam oruçluyken kusmak orucu bozar mı?
Cevap-1: Şafii mezhebinin önde gelen hukukçularına göre kendi kendine gelen kusuntunun orucu bozmadığını. Fakat isteyerek , kasıtlı meydana gelen kusuntu ise,orucu bozduğu ve kaza gerektirdiği görüşünü benimsemişler
Soru-2: Hocam duymuştum ki hemen hemen her ibadette niyet getirmek şarttır. Acaba bu kural oruç için de geçerli mi? Yani oruç için de niyet şart mıdır?
Cevap-2: Şarttır. Sadece kalben niyet edilmesi yeterli iken, niyetin dil ile de söylenerek kuvvetlendirilmesi sünnettir. Hanefi mezhebine göre Sahura oruç tutmak niyeti ile kalkmak da niyet yerine geçer.
Soru-3: Oruca niyet etmeyi unuttum şimdi iftar vaktine kadar ne yapmam gerek. Niyetin oruç için şart olduğunu duymuştum. Şimdi orucum olmayacağına göre yazın bu sıcak gününde ne yapmam gerekir. Acaba kimseye görünmeden iftar edebilir miyim
Cevap-3: Eğer bu kimse hasta,yolcu veya ileri derece de yaşlı ise,yiyip içebilir.Fakat böyle bir özre sahip olmadan oruca hiç niyet etmeyen bir kimse ise orucun kutsiyetine halel gelmemesi babından ,akşama kadar bir oruçlu gibi davranması gereklidir.
Soru-4: Ramazan orucuna niyet nasıl ve ne zaman edilmelidir?
Cevap-4:Ramazan orucu için niyetin vakti güneşin batmasından başlar ve imsak vakti ile son bulur. Ve niyet getirirken niyet ettim ramazan orucuna tutmaya diye niyet edilir.
Soru-5: Hocam ne kadar hassasiyetle davransak da insanın unutkan olması hasebiyle bazen niyet etmeyi unutuyoruz acaba Ramazan ayının başında ramazan orucuna toptan niyet etsek olur mu?
Cevap-5: Şafii mezhebi alimlerine göre ramazan ayı orucuna toptan niyet edilemez. Her günün orucu ayrı bir ibadet olduğu için, her gün için ayrı niyet etmek gereklidir. Bu yüzden bir günün orucunda ki bozukluk , diğer günlerin orucunun sıhhatine engel olmaz. Ve toptan niyet bireyi toplu bir borç altına sokacağından, ramazana toptan niyet getiren kişi tutma yükümlülüğünü yitirse de tamamına niyet getirişinden geri kalan günler ödenmesi gereken bir borç olarak üzerinde kalır.
Soru-6: Hocam annem hamile bacım ise emziren, Hamile ve süt emziren kadınların oruç tutmamaya bileceklerini duymuştum. Annemi ve ablamı ikana edemiyorum bu konuda bizi aydınlatsanız minnettar kalırız. Saygılar.
Cevap-6: Yanlış duymamışsınız. Doğrudur İslam fıkhında Hamile veya emzikli kadınlar, oruç tutmamaya bilirler. Yalnız bu konuda dikkat edilmesi gereken bir husus var. İslam dini insanın ne kendine ne de başkasına zarar vermeyi uygun görmemiştir. Eğer hamile bayan tuttuğu oruçtan dolayı fiziki risk taşıyorsa ramazan orucunu tutmamaya bilir. Emziren kadın da tuttuğu oruç münasebetiyle çocuğunun sağlığının bozulmasına neden oluyorsa o da oruç tutmamaya bilir. Yalnız kendi sıhhati endişesiyle oruç yiyen hamile ve emziren bayan tutmadığı gün sayısı kadar orucu kaza etmekle yükümlü iken, çocuğunun sağlığı nedeni ile oruç yiyen bayan hem kaza hem de kefaret vermekle yükümlüdür.
Soru-7: Hocam, kocam ne namaz kılıyor ne de oruç tutuyor. Benim de tutmama engel oluyor. Acaba kocamın sözünden çıkmamak adına oruç tutmamaya bilir miyim?
Cevap-7: Kendisine Ramazan orucu farz olan bir kadına, kocası bu orucu tutmasına mani olamaz. Engel olmaya kalkışırsa, ona itaat edilmez. Zira peygamber efendimiz (s.a.v.) Allah’a isyan olan yerde kimseye itaat edilemez, diye buyurmaktadır. Bu münasebetle Allahın sözünden çıkmaktansa kocanın sözünden çıkman sana daha hayırlara vesile olur.
Soru-8: Uykusunda cünüp olan bir kimsenin orucu bozulur mu?
Cevap-8: Bozulmaz. Uyanınca banyo yapar ve oruca devam eder.
Soru-9: Unutarak yemek-içmek orucu bozar mı?
Cevap-9: Hayır unutarak yeme ve içme oruca zarar vermez. Zira peygamber efendimiz (s.a.v.) bir hadisi şeriflerinde şöyle buyurmaktadırlar ‘‘ Allah ümmetimi üç günahtan dolayı sorumlu tutmaz, unutarak, yanlışlıkla ve kendisine zorla yaptırılan günahlardan sorumlu değildir.’’ .
Soru-10: Hocam Televizyonda okunan ezana uyarak orucumuzu açtık.Daha sonra bu ezanın başka bir şehre ait olduğunu, dolayısıyla iftar vakti girmeden orucumuzu açtığımızı öğrendik. Ne yapmamız gerekir?
Cevap-10: İftar vakti girmeden hata ile vaktin girdiğini zannederek iftar edilirse, oruç bozulur ve yalnız kaza gerekir.
RAMAZAN FIKHI İLMİHALİ:
BİR BAŞKADIR RAMAZAN KULLUĞU
Ramazan ayı teşrif buyurunca yüce nebi (s.a.v) şöyle buyurdular ‘‘ Size mübarek olan ay geldi,. Allah size bu ayın orucunu farz kıldı. Bu ayda cennet kapıları açılır, cehennem kapıları ardına kadar kapatılır ve şeytanlar da zincire bağlanır. Ramazan ayında bir gece vardır ki, o bin aydan daha hayırlıdır. Ramazanın hayrından mahrum olan, büyük bir mahrumiyete uğramış demektir.’’.
Ramazan orucuyla kul hayatında tezahür eden farklı bir kulluk fotoğrafıdır melekleri bile kıskandıran, şeytanları ise çileden çıkartan.
Kendisine bahşedilen bütün nimetlere rağmen ilahi azamete karşı işlemiş olduğu hatalarından utanıp yüzü kızaran, pişmanlık acısını yüreğinde hisseden, fıtrat rotasından çıkmış olan kulluğuna yeniden çeki düzen vermek isteyen herkes için telafisi imkansız bir bağışlanma mevsimidir ramazan ayı. Yüce Allah bu ayın manevi şefaatine sığınarak kapısının tokmağına dokunan hiçbir günahkarın elini boş çevirmeyeceğinin teminatını vermiştir. ‘‘Bana bir adım gelene yürüyerek giderim, bana yürüyerek gelene koşarak karşılık veririm’‘. Duygu ve düşünce dünyamızdaki itaatsizlik her ne ölçüde olursa olsun, cenabı hak bu ayda rahmeti ile kullarına muamele edeceğini taahhüt etmiştir. Gönülden kendisine yönelenlerin sinelerindeki bütün kir ve pasları mağfireti ile izale edeceğini teminat altına almıştır. Yeter ki bir hamle yap ey günaha gırtlağına kadar batmış kul, o (c.c.) seni affetmeye dünden gönüllü.
Gerçekten ramazan mevsimi öyle kutsi bir zaman dilimi ki, çatısı altında topladığı engin muhtevası bir okyanus derinliğini andırdığından onu olduğu gibi anlatmak kalemlerin takatsiz kalmasına neden olur.
Kul sergilediği kulluk vazifesi ile adeta melekut alemine kanat çırpıp meleklerin yerine göz dikmektedir.
Yemeden içmeden cinsi münasebetten kendini özgür iradesi ile mahrum bırakarak bu isteğini kanıtlamaktadır.
Gedalıktan sultanlığa giden bu yolun bütün meşakkatlerine göğüs gererek bu umuda yelken açmakta. Avamdan havasa yükselmek için nefsani her türlü arzularını ilahi rızaya kurban etmektedir.
İlk yaratılış evresinde meleklerin ecdadına istinaden ‘‘ yeryüzünde fesat çıkaracak, birbirlerinin kanlarını akıtacak birini mi yaratacaksın’’ çıkışlarını boşa çıkaran bir kulluk bilinciyle. Yiyebilmesine rağmen yaratıcısı istedi diye kendini yemekten içmekten alıkoyan, ona yaptıkları hamd ü senalarla arşu farşı inletip, etraflarını çepeçevre sarmakla muvazzaf meleklerin hasenatlarını yazmakla yükümlü katipleri yoran bir kulluk edasıyla, meleklerin ilk çıkışlarını boşa çıkaran bir görüntü sergilemektedirler.
Gelin biz de bu manevi mevsimin uzaktan cazibevi manzarasını seyredip kültürel bir doyum yaşamaktansa onun manevi meyvelerinden yararlanan bir kul görüntüsü çizdirelim katip meleklerimize.
Bu ramazan vesilesi ile kabarmaya meyil olan nefsani duygularımızı dizginlemeyi içselleştirelim. Resulullahın deyimi ile ‘‘Oruç kalkandır’’ hem bizden başkalarına hem de başkalarından bize gelecek kötülüklere ve zararlara karşı bir manevi siperdir. İşte sahip olduğu bu yönü ile oruç, toplumun temel dinamikleri olan vahdeti, ve barışı sağlaması ve devam ettirilmesi için vazgeçilmez bir ruhi terbiye programıdır. Çıtası düşüklüğe müptela nefsimizi kulluk bilincinin şuuru ile donatalım. Yazın kavurucu sıcaklığında fethedilmeyi bekleyen benliğimizi ubudiyetin hazzı ile serinletelim. Fıtri birer ihtiyaç olan yemeden içmeden cinsi münasebetten uzaklaşmayla yetinmeyip, melekleşme yoluna hatta meleklere dahi secde ettirecek bir kulluk kıvamına erişelim.
Ramazanın AZ ile yetinme kanaatini hayatımızın geri kalanına uygulayacak şahane programı benliğimize kazalım.